Het einde van Johan van Oldenbarnevelt 2005

(vertaling Thomas Rosenboom)

'Maak het kort, maak het kort!' waren de beroemde laatste woorden van een van de grootste staatslieden uit onze geschiedenis, Johan van Oldenbarnevelt (1547-1619). Dankzij zijn knecht Jan Francken hebben we een persoonlijk verslag van zijn arrestatie, laatste dagen en terechtstelling. Dat geschrift is nu prachtig hertaald door Thomas Rosenboom, die eerder met veel succes hetzelfde deed met het journaal van Bontekoe.
Tot aan zijn dood was Van Oldenbarnevelt landsadvocaat van de Staten van Holland, maar zijn feitelijke macht reikte verder. Terwijl de jonge stadhouder Maurits zich vooral bezighield met de uitvoerende en militaire macht, dirigeerde Van Oldenbarnevelt de politiek. Lange tijd ging dat goed, maar na 1600 liep de spanning tussen de twee op. Tijdens het Twaalfjarig Bestand kwam de definitieve breuk. Maurits maakte van de gelegenheid gebruik om zijn rivaal ter zijde te schuiven: Van Oldenbarnevelt werd gearresteerd en wegens hoogverraad ter dood veroordeeld.
Zijn trouwe knecht Jan Francken, die zijn heer tot op het schavot begeleidde, heeft de laatste maanden van Van Oldenbarnevelt zeer persoonlijk beschreven. Zijn ontroerende en indringende verslag is nu voorzien van noten en een toelichting van René van Stipriaan en hertaald door taalkunstenaar Thomas Rosenboom: 'Deze sfeer van onmacht en onwetendheid, enigszins vergelijkbaar met die in Het proces van Kafka, krijgt met het almaar voortduren van de gevangenschap een steeds dreigender karakter, wat de tekst beslist een literaire kwaliteit verleent.

uit de pers:

‘Je leest het verhaal in een ruk uit.’
Dr. H.Chr. van Bemmel, Nederlandse Bibliotheek Dienst

‘Veel hedendaagse lezers van de door Thomas Rosenboom dienstbaar en zonder literaire opsmuk hertaalde tekst, zullen ook de precieze achtergrond niet kennen van Van Oldenbarnevelts executie (tenzij ze beginnen met het nawoord van René van Stipriaan).’
Arjen Fortuin, NRC Handelsblad, 4 maart 2005

‘Schrijver Thomas Rosenboom maakte een prachtige “hertaling” van het verslag over het einde van Johan van Oldenbarnevelt, vervaardigd door diens knecht Jan Francken.’
Rob Soetenhorst, Haagse Courant, 4 maart 2005

‘De absolute topper in dit historische subgenre is de hertaling door Thomas Rosenboom van Het einde van Johan van Oldenbarnevelt (Athenaeum-Polak & Van Gennep), een pijnlijk gedetailleerd verslag van de laatste maanden van de landsadvocaat, opgetekend door zijn knecht Jan Francken.’
Thomas van den Bergh, Elsevier, 12 maart 2005

‘een ontzettend klein en dierbaar boekje’
Jan Blokker, Volkskrant, 18 maart 2005

‘Voor Het einde van Johan van Oldenbarnevelt in zijn toegankelijke vorm geldt intussen in even grote mate wat voor de brievenselectie van Thorbecke geldt: het “beperkte” thema is een ideale opmaat naar verdere nieuwsgierigheid.’
Jan Blokker, Volkskrant, 18 maart 2005

recensies:

Arjen Fortuin, NRC Handelsblad