audio/video

 

Hieronder een selectie van de audiovisuele producties waaraan René van Stipriaan heeft meegewerkt. De afleveringen zijn aanklikbaar.

 

Literatuurgeschiedenis – 20ste eeuw (NTR schooltelevisie) (2013)

scripts en presentatie: René van Stipriaan

regie: Monique Alkemade

eindredactie: Frank van Dixhoorn

 

Afl. 1: Boem Paukeslag

De nieuwe eeuw begint met vuurwerk en feest en hoge verwachtingen van de toekomst, maar eist al snel slachtoffers. Daar is Barend, de zoon van Kniertje in Herman Heijermans’ Op Hoop van Zegen, daar zijn de jongens die in 1914 lachend en wuivend naar het front gaan om te vechten. Ze komen niet meer terug, behalve in de literatuur of in de kunst.

 

Afl. 2: Spanningen en sensaties

Jacob Israël de Haan laat in Pijpelijntjes zien wat de gevoelens zijn van twee homoseksuele jongens die een woning zoeken in Amsterdam. Zijn zus Carry van Bruggen beschrijft de gedachten van een zelfbewuste vrouw op het moment dat zij bevalt van haar kind. Theo Thijssen toont ons in Kees de jongen van binnenuit het leven van een kind. De Titaantjes van Nescio tenslotte zijn dromers die worden verzwolgen door het leven in de moderne stad.

 

Afl. 3: Vertrekken, nooit aankomen

De wereld is binnen ieders bereik gekomen. J.A. der Mouw, kenner van het Verre Oosten, ontdekt in de heilige boeken van de hindoes de bron van alle wijsheid. Anderen trekken naar Indië om te werken en geld te verdienen. Over hen schrijft M. Szekely-Lulofs in Rubber. De romanticus Slauerhoff monstert aan als scheepsarts en vaart door tot China. A. den Doolaard zwerft over de Balkan. Hij waarschuwt al vroeg voor het fascistische gevaar.

 

Afl. 4: Europese tragedies

Schrijver Menno Ter Braak zegt een einde aan zijn leven te zullen maken als de nazi's Nederland binnenvallen. E. du Perron laat de hoofdpersoon in Het land van herkomst nadenken over een terugkeer naar Indië. Als de Duitsers echt binnenvallen zijn Du Perron en Ter Braak dood. Schrijvers moeten zich aanmelden bij de Kultuurkamer, en voor de Nederlandse Joden wordt de situatie steeds moeilijker, wat op onvergetelijke wijze wordt beschreven door Anne Frank en Etty Hillesum.

 

Afl. 5: Oorlog na de oorlog

Gerard Kornelis van het Reve schrijft direct na de oorlog De Avonden, een roman waarin de oorlog niet wordt genoemd: de hoofdpersoon waart als een eenzame schim door het bestaan. De oorlog komt wel uitdrukkelijk aan bod in de Kroniek van de jodenvervolging van Abel Herzberg. Zo ook in Het bittere kruid van Marga Minco, De zaak 40/61 van Harry Mulisch, het levensverhaal van de Nederlandse SS'er Jan Montyn (te boek gesteld door Dirk Ayelt Kooiman) en De donkere kamer van Damocles van W.F. Hermans.

 

Afl.  6: In het wereldwijde web

In de postkoloniale samenleving komen sommige schrijvers tussen culturen in te zweven. Hella Haasse, Frank Martinus Arion, Henk van Woerden, Abdelkader Benali: ze komen (terug) naar Nederland, maar ze hebben een geschiedenis ver weg. Wat doen ze hier?

 

Afl. 7: Rellen en rumoer 

Na de oorlog blijft er weinig bij het oude. De Vijftigers bouwen nieuwe gedichten van betekenisloze klanken, zoals Jan Hanlo deed met 'Oote'. Romanschrijvers verbouwen het genre: Remco Campert schrijft Het leven is vurrukkulluk en Louis Paul Boon Menuet. De geschiedschrijving is genadeloos in Het verdriet van België van Hugo Claus, of toont zich een mengvorm van feitenrelaas en fictie in A.F.Th. van der Heijdens De tandeloze tijd.

 

Afl. 8: Leven voor de literatuur

Met de komst van de paperback rond 1960 wordt het boekenbedrijf steeds groter. Jan Cremer laat op zijn autobiografie het label 'onverbiddelijke bestseller' afdrukken en verkoopt binnen een paar maanden 150.000 exemplaren. J. Bernlef geeft lezers in Hersenschimmen een blik in het innerlijk van een dementerende man. Scholieren krijgen uitgebreid literatuuronderwijs. Er komt zelfs een elektronisch boek!

 

Literatuurgeschiedenis – Gouden Eeuw (NTR schooltelevisie) 2012

scripts en presentatie: René van Stipriaan

regie: Monique Alkemade

eindredactie: Frank van Dixhoorn

 

Afl. 1 Bezeten van boeken

Op een warme zomeravond in 1521 branden op de Vrijdagmarkt in Gent vele ketterse boeken. Keizer Karel V, de machtigste man op aarde, kijkt tevreden toe. Heeft hij daar echt reden voor?

 

Afl. 2 De tirannie verdrijven 

Het is 1566. De Beeldenstorm raast door Nederland. Een pastoor vlakbij Delft is overgegaan tot het protestantisme en gooit eigenhandig alle beelden uit zijn kerk.

 

Afl. 3 De zee ligt open

De Republiek gaat concurreren op de wereldzeeën, met de maritieme grootmachten Spanje en Portugal. De eerste reizigers die op reis gaan naar het verre Indië schrijven spannende verslagen van hun (soms gruwelijke) tochten.

 

Afl. 4: De wellust van uw mond

Omstreeks 1600 lijkt het alsof iedereen in de Republiek liefdesgedichten schrijft, een inkijkje in de jongerencultuur van die tijd. Zelden echter wordt de amoureuze poëzie zo persoonlijk als wanneer P.C. Hooft afscheid neemt van zijn geliefde Brechje Spiegel.

 

Afl. 5: De wereld een speeltoneel

We zien het professionele theater ontstaan bij mensen als Bredero en P.C. Hooft. Levensechte mensen – een oude gierigaard, een oplichter en wat later ook een gekwelde leidersfiguur – verschijnen op het toneel.

 

Afl. 6: Rijkdom en jaloezie

Het nieuwe stadhuis van Amsterdam is af; het is 1655, de vrede met Spanje is getekend en de Hollanders willen weten dat ze de machtigste natie op aarde zijn. Vondel schrijft ter gelegenheid van de opening van het stadhuis een gedicht.

 

 

Opnamen NTR-serie Gouden Eeuw, Museum Plantijn-Moretus, Antwerpen, 2011

 

Opnamen NTR-serie Gouden Eeuw, Museum Hofwijck, Voorburg, 2011